Yılı : 2013
Dairesi : 2
Dosya No : 40210
Tutanak No : 41049
Tutanak Tarihi : 17.11.2015
Kararın Konusu : İhale Mevzuatı ile İlgili Kararlar
  

Doğrudan teminle piyasa rayicinin üzerinde alım yapılması.

97 sayılı İlam’ın 22’nci maddesinin (B) bendi ile, ... Üniversitesinin değişik birimlerinin ihtiyacı olan bayrak direklerinin alımının 4734 sayılı Kanuna göre doğrudan temin usulü ile gerçekleştirildiği ancak bayrak direği fiyatının piyasa rayicinin üzerinde olması sonucu   tazmin hükmü verilmiştir.

Sorumlu temyiz dilekçesinde özetle;

Tazmin konusu satın alma işleminde, görevlendirilen kişilerce gerekli piyasa araştırmaları yapıldığını ve bu hususların belgelendirilerek idarece belirlenen özellik ve kaliteyi karşılayan en uygun fiyat sahibinden alım gerçekleştirildiğini;

Mevzuata ve usule uygun bir alım işlemi gerçekleştirilmesine rağmen, bir kısım farklı satıcılar nezdinde yapılan fiyat araştırması neticesinde, alım tutarının piyasa rayiçlerinin üzerinde olduğu gerekçesiyle tazmin hükmünün tesis edildiğini;

İşin mahallini ve yapılma zamanını, kalite ve teknik özelliklerini ihmal ederek yapılan alternatif fiyat çalışmalarının objektif ve gerçek bir değer ifade etmediğini; farklı satıcılardan, farklı zamanlarda yapılan fiyat çalışmalarında değişik fiyatların verilmesinin doğal olduğunu; kendisinden fiyat sorulan kişinin stok avantajı, nakde olan ihtiyacı, elindeki ürünün özelliksiz olması, yüklenici sorumluluğu ile sorumsuz bir fiyat verme arasındaki davranış farkının değişik fiyatların ortaya çıkmasına neden olabileceğini; bu tür bir uygulamanın ve fiyat karşılaştırmasının tazmin kararlarına esas olması durumunda, açık ihale usulü dahil, her satın alma işleminde daha düşük fiyat öneren birisinin tespiti halinde kamu zararının doğduğu savının gündeme geleceğini;

Öte yandan, 5018 sayılı Kanun’un 71’inci maddesinde yer alan ve tazmin kararına da gerekçe gösterilen “İş, mal veya hizmetin rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla alınması veya yaptırılması” hususunun, her türlü özellikleri (malzeme kalitesi, imalat ve montaj özellikleri, yüklenicinin üstlendiği diğer yükümlülükler, ödeme şartları, işin aynı zamanda ve mahalde yapılması gibi) aynı olan ve saydam/standart bir arz piyasası bulunun (akaryakıt, çimento, gibi fabrikasyon ürünler, vb.) mal/hizmet/yapım işleri açısından uygulamanın mümkün olduğunu; değişken fiyat yapısı bulunan ürünler için sübjektif fiyat karşılaştırmalarıyla bir sonuca varmanın işin gerçeğine ve hakkaniyete uygun düşmediğini belirterek tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmiştir.

Başsavcılık karşılama yazısında;

“Dilekçede bayrak direği alımlarında denetçi tarafından yapılan piyasa araştırmasının kendileri tarafından yaptırılan işin tamamını kapsamadığı, yaptırılan işle ilgili olarak fazla ödemenin söz konusu olmadığı ve bu işte hukuka ve mevzuatına aykırı bir cihet bulunmadığı belirtilerek, verilen tazmin hükmünün kaldırılması talep edilmektedir.

Dilekçede ortaya konulanlar karşısında adı geçenin temyiz talebinin kabulü ile verilen tazmin hükmünün kaldırılmasına karar verilmesinin uygun olacağı mütalâa olunmaktadır.” denilmektedir.

Duruşma talebinde bulunan …, … ve … ile Sayıştay Savcısının sözlü açıklamalarının dinlenmesinden ve dosyada mevcut belgelerin okunup incelenmesinden sonra gereği görüşüldü;

Rapor dosyası ve ekli belgelerin incelenmesi neticesinde;

... Üniversitesinin bazı birimlerinin ihtiyacı olan 6 adet 10 metre, 3 adet 12 metre ve birer adet 13, 14 ve 15 metrelik galvanizli içten ipli bayrak direklerinin doğrudan temin yöntemi ile alınmış olduğu;

İki alım öncesinde de üç firmadan teklif istenerek piyasa fiyat araştırması tutanağı düzenlendiği;

Piyasa fiyat araştırması tutanağında yer verilen üç firma arasından en düşük teklif verenden alım gerçekleştirilmiş olduğu;

... Üniversitesi 2013 yılı hesabının denetimi sırasında, bir Ankara firmasından alınan fiyatla, Üniversitenin yapmış olduğu alım fiyatları arasındaki farkın 97 sayılı İlam’da kamu zararı olarak değerlendirildiği görülmüştür.

4734 sayılı Kanunun “Doğrudan temin” başlıklı 22’nci maddesinde, Büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde bulunan idarelerin 2013 yılı için …-TL (… Türk Lirası)’nı aşmayan ihtiyaçlarını ilan yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temini usulü ile karşılayabileceği ve bu maddeye göre yapılacak alımlarda, ihale komisyonu kurma ve 10’uncu maddede sayılan yeterlik kurallarını arama zorunluluğu bulunmaksızın, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılarak ihtiyaçların temin edileceği hüküm altına alınmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Doğrudan temine ilişkin açıklamalar” başlıklı 22’nci maddesinde ise;

“22.1.1.1. Yukarıda belirtilen hükümler uyarınca 4734 sayılı Kanunun 22 nci maddesinde belirtilen hallerde ihtiyaçların; Kanunun 18 inci maddesinde sayılan ihale usulleri için tespit edilen kurallara uyulmaksızın; ilan yapılmadan, teminat alınmadan, ihale komisyonu kurma ve anılan Kanunun 10 uncu maddesinde sayılan yeterlik kriterlerini arama zorunluluğu bulunmaksızın, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılarak temin edilmesi mümkün bulunmaktadır.

…

22.1.1.4. Diğer taraftan 22 nci maddeye göre ihtiyaçların karşılanmasında onay belgesi düzenlenmesi, onayı takiben ihale yetkilisince görevlendirilen kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılması ve buna ilişkin belgelerin dayanakları ile birlikte onay belgesine eklenmesi zorunludur. İdarelerce gerekli görülmesi halinde, fiyat araştırmaları, ilgili İhale Uygulama Yönetmeliklerinde yaklaşık maliyetin belirlenmesine ilişkin esas ve usuller çerçevesinde yapılabilir.” hükümleri bulunmaktadır.

Bu durumda, ... Üniversitesinin bazı birimlerinin ihtiyacı olan 6 adet 10 metre, 3 adet 12 metre ve birer adet 13, 14 ve 15 metrelik galvanizli içten ipli bayrak direklerinin doğrudan temin yöntemi ile alınmasında, her iki alım öncesinde de üç firmadan teklif istenerek piyasa fiyat araştırması tutanağı düzenlenmesinde ve piyasa fiyat araştırması tutanağında yer verilen firmalar arasından en düşük teklif verenlerden alımın gerçekleştirilmesinde mevzuatın öngörmüş olduğu tüm hususlar yerine getirilmiş olup kamu zararından bahsetmek mümkün değildir.

Bu itibarla, temyiz dilekçesinde öne sürülen hususların kabul edilerek 97 sayılı İlam’ın 22’nci maddesi ile verilen tazmin hükmünün KALDIRILMASINA, Oybirliği ile;