Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.3.3’üncü maddesinde, Kurumca hazırlanan “İşçilik Hesaplama Modülü”ne (www.ihale.gov.tr) adresinden ulaşılabileceği, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde tekliflerin değerlendirilmesi bağlamında sözleşme ve genel giderler dâhil asgari işçilik maliyeti hesabında işçilik hesaplama modülünün kullanılmasının zorunlu olduğu hükme bağlanmıştır. Ayrıca asgari işçilik maliyeti bileşenleri ile bu maliyet bileşenleri esasında yapılması gereken işlem ve değerlendirmelere yönelik açıklamalara Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78’inci maddesinde yer verilmiştir.

Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri kapsamında yükleniciler tarafından istihdam edilen işçilerin çalışma şartları esas itibariyle 4857 sayılı İş Kanunu’nda yer alan genel kurallara göre belirlenmektedir. İşçilik hesaplama modülü de bu genel uygulama ve kabulden hareketle hazırlanmıştır. Bu anlamda, işçilik hesaplama modülü; olağan şartlar dâhilinde, ihale dokümanında belirlenen kriterler ve kamu ihale mevzuatına özgü kabuller çerçevesinde işçi ücretlerinin ve maliyetlerinin 4857 sayılı İş Kanunu’nda belirtilen genel hükümler esasında hesaplanmasını sağlayan bir araçtır.

Dolayısıyla, işçilik hesaplama modülü, haftalık çalışma süresinin hesabı, fazla çalışma ücretinin tespiti gibi işçi ücretinin hesabını etkileyen kriterlerin belirlenmesinde temel kanun olan ve kamu ihale mevzuatı uyarınca ihalesi gerçekleştirilen işlerde istihdam edilen işçilerin büyük bir çoğunluğunun çalışma koşullarını belirleyen 4857 sayılı Kanun’un genel hükümlerini esas almaktadır.

Bu kabul ise Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.3.3’üncü maddesinde ifade edilen işçilik hesaplama modülünün kullanılma zorunluluğun, ancak “4857 sayılı Kanunda yer alan genel hükümlere uygun olarak işçi istihdam edilmesi” ön koşuluna bağlı olarak uygulanabilecek bir kural olduğunu ortaya koymaktadır.

Bu bağlamda özellikle 854 sayılı Deniz İş Kanunu ve 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun’da yer alan hükümler incelendiğinde işçi ücretinin hesabını etkileyen bir takım kriterlerin 4857 sayılı İş Kanunu’nun genel hükümlerinden farklılık arz ettiği anlaşılmaktadır. Örneğin; 4857 sayılı İş Kanunu'nun 63’üncü maddesinde haftalık çalışma süresinin 45 saat olduğu, 41’inci maddesinde haftalık çalışma süresinin 45 saat olarak belirlendiği iş yerlerinde 45 saatten fazla çalışılan sürelerin ücretinin normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödeneceği belirtilmiş iken 854 sayılı Deniz İş Kanunu’nun 26’ncı maddesinde iş süresinin 4857 sayılı İş Kanunu’nun aksine günde 8 ve haftada 48 saat olduğu, 28’inci maddesinde ise “yapılacak fazla çalışmanın her saatine ödenecek ücretin normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarı % 25 oranında artırılmak suretiyle bulunacak miktardan az olamaz.” ifadelerine yer verilerek fazla çalışma ücreti yönüyle de 4857 sayılı İş Kanunu’ndan ayrıştığı görülmektedir. Hatta 4857 sayılı Kanun’un kendi içeriğinde de yer altı maden işlerinde çalışan işçiler yönüyle genel hükümlerden farklılık arz eden bir örnekle karşılaşmak mümkündür.

Bu çerçevede yukarıda örneği verilen durumlar gibi yasal bir dayanağa istinaden 4857 sayılı İş Kanunu’nda yer alan genel kurallardan ayrıksı kurallarla işçi istihdamının söz konusu olduğu personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde işçilik hesaplama modülünü kullanma zorunluluğundan söz edilemeyeceği açıktır.

Bu tür ayrıksı yasal kurallara dayalı olarak işçilik hesaplama modülünün kullanılmasının mümkün olmadığı hallerde ise idarelerin ilgili mevzuatına uygun olarak kendi inisiyatifleri doğrultusunda yalnızca asgari işçilik maliyetini hesaplamaları ve süreci bu şekilde yönlendirmeleri gerekmektedir.

Ancak bu noktada idarelere tanınan yetki asgari işçilik maliyetinin hesaplanması ile sınırlı olup, idarelerin asgari işçilik maliyetine dâhil edilmesi gereken bileşenler, asgari işçilik maliyet üzerinden hesaplanması gereken sözleşme ve genel giderlerin kapsamı ile bu giderler oranının tespiti, sözleşme ve genel gider dâhil asgari işçilik maliyetine bağlı değerlendirmeler gibi bu sınırlı yetkinin dışında kalan hususlarda kamu ihale mevzuatına uygun olarak işlem tesis etmeleri önem arz etmektedir.

Açıklanan gerekçe ve nedenlerle;

            4857 sayılı İş Kanunu’nda yer alan genel kurallardan ayrıksı kurallarla işçi istihdamının söz konusu olduğu personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyetinin işçilik hesaplama modülü kullanılmaksızın idarelerce tespit edilmesi gerektiğine,

           
   Oybirliği ile karar verildi.