Vapurların  İhalesiz Çalıştırılması

Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde faaliyet gösteren Halfeti kayık / vapurlarının çalıştırılmasında mevzuata aykırı hareket edildiği görülmüştür.

5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanununun Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görev ve sorumlulukları başlıklı 7. maddesinin (f) fıkrasında, Büyükşehir ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek Büyükşehir Belediyesine verilmiştir.

Halfeti Belediyesine ait iken 6360 sayılı Kanun ile Büyükşehir Belediyesine devredilen Fırat nehri üzerinde faaliyette bulunan 35 adet vapurun taşımacılık işleminin ihalesiz olarak Halfeti Belediye Başkanı veya Encümen kararıyla verildiği görülmüştür. Belediyeye ait olan bu hakkın Kanun çerçevesinde ihale yoluyla rekabete uygun, saydam bir şekilde kaç yıllığına olacağı gibi hususları da içerecek şekilde verilmesi gerekir. Belediye hakkını kullanırken ihale yapmadan rekabetsiz bir şekilde Başkan onayı veya encümen kararıyla veremez.

Fiili olarak faaliyette bulunan vapurların Büyükşehir Belediyesine devredildiği tarihten ihale yapılacak zamana kadar geçecek süre için fiilen kullanım hakkı bedelinin hesaplanarak tahsil edilmesi gerekir.

Fırat nehri üzerinde yolcu taşımacılığı yapan 35 adet vapurla ilgili olarak Büyükşehir Belediyesine devredildiği 2014 yılından itibaren hiç bir ücret alınmadığı ve her hangi bir işlem de yapılmadığı görülmüştür. İhale yapılmadan fiili bir durum olarak yapılan ancak mevzuatta karşılığı olmayan bu uygulamanın sürdürülebilmesi mümkün değildir. Faaliyette bulunan bu vapurların çalışma durumlarının yıllardır devam etmesi bu uygulama için kazanılmış hak oluşturmaz. Kazanılmış hakkın varlığından söz edebilmek için, hakkın yürürlükteki hukuk kurallarına uygun olarak tesis edilen bir işlemle elde edilmesi gerekmektedir. Hukuka aykırı olarak tesis edilen işlemlerin kazanılmış hak doğurması mümkün değildir.

Toplu taşıma görev ve yetkisinin Büyükşehir Belediyesine devredildiği tarihten itibaren bu hizmetin Halfeti’de Fırat nehri üzerinde fiili olarak faaliyette bulunan vapurlarla sağlanan bu hizmete ilişkin bir ihale yapılması ve bu ihaleye kadar geçecek süreye kadar olan dönem için hesaplanacak kullanım hakkı bedelinin hesaplanarak mevcut işleticilerden tahsil edilmesi ile Fırat nehri üzerinde gerçekleştirilecek toplu taşıma hizmetinin süresi ve üçüncü kişilere gördürülmesi usul ve şartları da belirtilerek ihale yoluyla verilmesi sağlanmalıdır.

Kamu idaresi cevabında; Mülga 1580 sayılı Kanun ile 5393 sayılı Belediye Kanununa göre belediyeye ait olan toplu taşımaya ilişkin hakların ihale yoluyla verilmesi gerekirken geçmiş dönemlerde buna uyulmadığı halende söz konusu araçların yıllardan beri bu şekilde çalıştığı bir gerçektir.

Yasada belirtildiği üzere toplu taşımaya ilişkin hakların belli bir süre için devredilmesi veya kiraya verilmesi yetkisi belediye meclisine ait olduğundan konu Belediye Meclisi gündemine alınacaktır.

Sonuç olarak Toplu taşıma görev ve yetkisinin Büyükşehir Belediyesine devredildiği tarihten itibaren Halfeti’de Fırat nehri üzerinde fiili olarak faaliyette bulunan vapurlarla sağlanan bu hizmete ilişkin bir ihale yapılması ve bu ihaleye kadar geçecek süreye kadar olan dönem için hesaplanacak kullanım hakkı bedelinin (ihale tarihi ile 30.03.2014 arası dönem için) hesaplanarak mevcut işleticilerden tahsil edilmesi ve Fırat nehri üzerinde

gerçekleştirilecek toplu taşıma hizmetinin süresi ve üçüncü kişilere gördürülmesi usul ve şartları da belirtilerek ihale yoluyla verilmesi gerekir.