Bazı harçlarda (özellikle imar inşaat harcında) bir sonraki yıla devreden yüksek tutardatahakkuklaroluşmuştur.

2464sayılıBelediyeGelirleriKanunu’nunikincikısmındabelediyeharçlarıdüzenlemiştir.Budüzenlemeleregöre;belediyeharçlarınınbüyükbirkısmımakbuzkarşılığında ilgili belediye tarafından peşin olarak tahsil edilmektedir. Kanun’un ikinci kısımsekizincibölümündeiseçeşitliharçlardüzenlenmiştir.Buharçlarınbirkısmımakbuzmukabilipeşin tahsil edilirken bir kısmı da (İmarla ilgili harçlarda olduğu gibi) ödenme zamanı ve şeklibelediyemeclislerincebelirlenerektahakkukve tahsiledilmektedir.

Aynı Kanun’ un ikinci kısım mükerrer yedinci bölümünde bina inşaat harcına ilişkinhükümlere yer verilmiştir. Bu bölüme göre bina inşaat harcı, inşaat ruhsatının alınmasındanöncemakbuzkarşılığındailgilibelediyeyepeşinödenmektedir.İnşaatınkısmenyapılmasıveyahiç yapılmamasıhalindeinşaatruhsatıkısmenveyatamameniptaledilirse,dahaönceödenmişolanharçta gereklidüzeltmelerveiadeleryapılmaktadır.

Harçların en belirgin özelliği, kamu tüzel kişiliği tarafından yapılan belli bir hizmetinveya sağlanan belli bir menfaatin karşılığında alınan/tahsil edilen bedel olmasıdır. Buradaüzerinde durulması gereken konu ise harçların büyük bir bölümünün tahakkukunun tahsilinebağlı olduğu amme alacağı olmasıdır. Yani harç ödendiği zaman tahakkuk etmektedir. Budurumda harç tahsil edilmeden, harcın konusunu oluşturan kamu hizmetinin yapılamayacağısonucuçıkmaktadır.

Yukarıdaki mevzuat hükümlerinden ve açıklamalardan anlaşılacağı üzere, belediyeharçlarının büyük bir kısmı makbuz karşılığında peşin olarak tahsil edilmektedir. Bu nedenleharç bedeli ödenmeden kamu hizmetinin yapılamayacağı, harç tahakkukunun ve tahsilininbirbirindenbağımsızolarakgerçekleşemeyeceğidolayısıylatahakkukutahsilebağlıharçlarda

eksikveyafazlaödemeninolmayacağıhususuaçıktır.Buhususönceliklemaktuolaraktahsiledilenharçlarolmaküzere birçokharçiçinsöz konusuolmaktadır.

İdarenin bazı belediye harçlarında (özellikle imar inşaat harcında) bir sonraki yıladevredentahakkuklaroluşmuştur.Aşağıdaki tablodagörüleceği üzeresadecebinainşaatharcının bir sonraki yıla devreden tahakkuk tutarı 2.342.846,65 TL’dir. Bu tablodan (BütçeGelirleri Kesin Hesap Cetveli verilerinden) anlaşılan, İdarenin devreden tahakkuk tutarı kadarkamu alacağının bulunduğudur. Ancakmali tablolardayer alan bu kamu alacağı gerçeğiyansıtmamaktadır.Şöyleki:

İmar ve Şehircilik Müdürlüğü verilerinin incelenmesinde, bina inşaat harcı devredentahakkukunun/kamualacağınınaslındainşaatizniruhsatıbelgesiverilmesiaşamasındayapılanbaşvurular(harçkonusunailişkintalepler)üzerine oluşturulantahakkuklarolduğu,ancakdahasonraçeşitlinedenlerle(başvurusahibinininşaatyapımındanvazgeçmesigibi)harcınkonusunun gerçekleşmediği görülmüştür. Yani harca konu olan başvuru üzerine tahakkukişlemiyapılmış,resmiişlemlerintamamlanmamasınedeniyleilgilidosyalarkapanmamıştır.Bunedenledekarşılığıolmayantahakkukkayıtlarımalitablolardakamualacağıolarakgörülmektedir.Budurummali tablolarıntam vedoğrubilgiiçermesiniengellemektedir.Dolayısıyla Faaliyet alacakları hesap grubu ile 600-Gelirler Hesabı en az 2.342.846,65 TLtutarında hatalıbilgiiçermektedir.

Tablo5:Bazı BelediyeHarçlarındaBirSonrakiYılaDevredenTahakkukları Gösterirİcmal

Yukarıdayeralan denetim tespitine binaen,İdare tarafından;harcın tanımınınveözelliklerinin neler olduğu, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından her yıl harçlar ile ilgilioranların yayınlandığı, Harçlar Kanunu’nun 1’inci maddesine göre alınacak harçların tek tekbelirtildiği,bulgudabahsigeçenBinaİnşaat,ÖlçüveTartıAletleriMuayene, TatilGünlerindeÇalışma Ruhsatı, ve İşyeri Açma İzni Harcının Kanun’da düzenlendiği, bulgudaki ifadeler vehukuki düzelenlemeler doğrultusunda tespite ilişkin gerekli hassasiyetin gösterileceği, Ölçü veTartı Aletleri Muayene harcı sürecinin nasıl işlediği ve bu harca ilişkin 2020 yılına devreden6.333,82 TL’lik Ölçü ve Tartı Aletleri Muayene Harcından 2.977,06 TL’nin tahsil edilmişolduğu, kalan 3.356,76 TL'nin tahsili için de gerekli takip işlemlerinin yürütüldüğü ifadeedilmiştir.

Sonuçolarak,Belediyeharçlarındanmakbuzkarşılığındapeşinolaraktahsiledilenleringelecekyıllara devredentahakkuk şeklindemalitablolardayeralmamasıgerekmektedir.