T.C.
ÇEVREVEŞEHİRCİLİKBAKANLIĞI
YerelYönetimlerGenelMüdürlüğü
Sayı: E-14399437-622.02-2214856 25/11/2021
Konu:GÖRÜŞ(İşMakinasıKullanıcılarıHk.)
……..BÜYÜKŞEHİRBELEDİYEBAŞKANLIĞINA
(SuveKanal İdaresiGenelMüdürlüğü)
İlgi :a)İçişleriBakanlığıEmniyet Genel Müdürlüğünün 05.11.2021tarihliveE-20153969
-1015147-(64077)-2021110411122408010sayılıyazısı.
b)MilliEğitimBakanlığıÖzelÖğretimKurumlarıGenelMüdürlüğünün03.11.2021tarihliveE-32501511-410.02-36152065 sayılıyazısı.
c) 21.10.2021 tarihli ve E-14399437-622.02-2039984 sayılı yazımız.ç)15.10.2021 tarihli ve32105 sayılıyazınız.
İlgi(ç)yazıile2918sayılıKarayollarıTrafikKanunuveilgilidiğeryasaldüzenlemeleregöre “B”, “C”, “D” veya “E” sınıfı sürücü belgelerine sahip kişilerin iş makinası operatörlükbelgesine sahip olmaları halinde, isteğe bağlı olarak iş makinası kullanma belgelerini sürücübelgelerine“G”sınıfıolarakişletebildiği,bununlabirliktekullandıklarıişmakinasınınkarayolunaçıkabilmesiiçinisesözkonusuoperatörlükbelgesininmutlaksurettesürücübelgesineişletilmiş olmasıgerektiği, bu kapsamda;
1. Operatörlük belgesinin ehliyetine işlenmiş kişinin/çalışanın ehliyetine geçici olarakel konulması halinde (trafik zabıtası veyayetkililerce kanunda veyönetmelikte belirtilenhallerde araçla ilgili belgelerin alınması) kişinin/çalışanın trafiğe çıkamayacağı kesin olmaklabirlikte söz konusu kişiye trafiğe çıkmasına müsaade etmeden meskûn mahallerin dışındakişantiyelerde (örneğin ekskavatör vb. paletli veya madeni tekerlekli iş makinelerine) kazı vb.işlerdeoperatörlükyaptırılmasının uygun olupolmayacağı,
2. Mevzuatauygunolarakalınmışoperatörlükbelgesininehliyetineişlenmemişkişinin/çalışanıntrafiğeçıkamayacağıkesinolmaklabirliktesözkonusukişiyetrafiğeçıkmasına müsaade etmeden, kullanacağı iş makinasını kamyon ya da treyler ile sevk ederekmeskûnmahallerindışındakişantiyelerde(örneğinbekolodervb.lastiktekerlekliişmakineleri) kazı vb. işlerde operatörlük yaptırılmasının uygun olup olmayacağı konularındaolası iş kazalarında çalışan ve çalıştıran açısından telafisi zor idari ve hukuki yaptırımlarlakarşılaşmamakiçinyapılmasıgerekenişveişlemlerileilgiliBakanlığımızgörüşütalepedilmektedir.
Bilindiğiüzere2918sayılıKarayollarıTrafikKanunu’nun“Tanımlar”başlıklı3üncümaddesinde“Bu Kanundakullanılan terimlerintanımları aşağıdagösterilmiştir.
…
Karayolu:Trafikiçin,kamununyararlanmasınaaçıkolanarazişeridi,köprülervealanlardır.
…”hükmü,
“Sürücü belgesi alma zorunluluğu” başlıklı 36 ncı maddesinde “Motorlu araçların,sürücü belgesi sahibi olmayan kişiler tarafından karayollarında sürülmesi ve sürülmesine izinverilmesiyasaktır.
Araçlar,Yönetmeliktesınıflarıbelirtilensürücübelgelerinesahipsürücülerileçoktaraflıanlaşmalaragöresürücübelgesibulunanveyageçerliuluslararasısürücübelgesiolankişilercesürülebilir.Bunagöre;
a) Sürücübelgesiolmayanların,
b) MahkemelerceveyaCumhuriyetsavcılıklarıncayadabuKanundabelirtilenyetkililercesürücü belgesi geçici olarakya da tedbiren gerialınanların,
c) Sürücübelgesiiptaledilenlerin,
araç kullanarak trafiğe çıktıklarının tespiti hâlinde, bu kişilere 1.407 Türk Lirası idariparacezasıverilir.Ayrıca,aracınsürücübelgesizkişilerce sürülmesineizinverenaraçsahibinedetescilplakası üzerindenaynımiktardaidariparacezasıverilir.”hükmü,
“İşleten ve araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibinin hukuki sorumluluğu”başlıklı 85 inci maddesinde “Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veyayaralanmasınayahutbirşeyinzararauğramasınasebepolursa,motorluaracınbirteşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletleişletilmesihalinde,motorluaracınişletenivebağlıolduğuteşebbüsünsahibi,doğanzarardanmüştereken vemüteselsilensorumlu olurlar.
(Ek: 17/10/1996-4199/28 md.) Motorlu araç ölüme veya yaralanmaya sebebiyet vermişise, kazaya karışan aracın başkalarına devir ve temliki veya üzerinde bir hak tesisini önlemekamacıyla olaya el koyan Cumhuriyet Savcılıklarınca, aracın tescilli olduğu tescil kuruluşunatrafik kaydı üzerine şerh düşülmesi için talimat verilir. Kaza anı ile Cumhuriyet Savcılığıncatrafik kaydı üzerine şerh düşülmesi arasında geçen süreler içinde kötü niyetle yapılan araçtescillerihükümsüzsayılır.Şerhinkonulduğutarihtenitibarenbirayiçerisinde,şerhinkaldırıldığınaveyadevamınailişkinmahkemekararıibrazedilmediğitakdirdebuşerhhükümsüzsayılır.
İşletilme halinde olmayan bir motorlu aracın sebep olduğu trafik kazasından dolayıişleteninsorumlututulabilmesiiçin,zarargörenin,kazanınoluşumundaişletenveyaeylemlerindensorumlututulduğukişilereilişkinbirkusurunvarlığınıveyaaraçtakibozukluğunkazayasebep olduğunu ispat etmesigerekir.
(Değişik: 17/10/1996-4199/28 md.) İşleten ve araç işleticisi teşebbüs sahibi, hakimintakdirine göre kendi aracının katıldığı bir kazadan sonra yapılan yardım çalışmalarındandolayı yardım edenin maruz kaldığı zarardan da sorumlu tutulabilir. Ancak, bu durumdaişletici teşebbüs sahibinin sorumlu kılınabilmesi için kazadan kendisinin sorumlu olması veyayardımındoğrudandoğruyakendisineveyaaraçtabulunanlarayahutkazayatarafolanüçüncükişilereyapılmasıgerekir.
(Değişik: 17/10/1996-4199/28 md.)İşleten ve araç işleticisi teşebbüsün sahibi, aracınsürücüsünün veya aracın kullanılmasına katılan yardımcı kişilerin kusurundan kendi kusurugibisorumludur.” hükmü,
Araçların Satış, Devir ve Tescil Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkında Yönetmeliğin “İşmakinelerinin tescili ile tescil plakaları” başlıklı 20 nci maddesinde “(1) İş makinelerinintescil işlemleriaşağıdaki esaslara göre yapılır:
a) Resmikuruluşlaraaitişmakineleri;
1) Kamu kurum ve kuruluşlarına ait olan iş makinelerinin tescil işlemleri ait olduğukurum veya kuruluşun ilgili birimlerinde yapılır ve her makine için ayrı ayrı iş makinası tescilbelgesi(Ek-1) düzenlenir.
2) Tescil işlemlerinin aynı kuruluşa ait ayrı ayrı birimlerde yapılması halinde tescile aitbilgiler kurum veya kuruluşun merkez tescil biriminde toplanır ve makinelerin cinslerine göreayrıayrı kayıtlarıtutulur.
3) Buaraçlarlakarayolunaçıkılmasınıngerekliolduğuhallerde,tesciliniyapankuruluşçaişmakinasıtescilbelgesinintrafiğeçıkışiznineaitbölümdoldurularaktasdikedilir.
4) Bu şekilde karayoluna çıkacak araçların zorunlu mali sorumluluk sigortası yaptırmışolmalarızorunludur.a) Özel veya tüzel kişilere ait olan iş makinelerinin işletme amacıyla veya ilgisine görebuYönetmeliğin9uncumaddesindebelirtilenkuruluşlarcatescilleriaraçsahibininbaşvurusuüzerine iş makinası türünden araçların tescil defterine (EK-1/A) işlenmek suretiyle yapılır veMaliyeBakanlığıncabastırılan işmakinasıtescilbelgesitanzimedilerekverilir.
1) Araç sahipleri, iş makinesinin tanıtım özelliklerini gösteren teknik belgeyi veya aracaaitteknikbilgileriiçerenbirbelgeyisahiplikbelgesiilebirlikteibrazetmekzorundadır.
2) Bu iş makinesinin karayollarında sürülmesi, tescil belgesine ekli trafiğe çıkış izinbelgesinintesciliyapankuruluşçatasdikedilerekişmakinesisahibineverilmesiilemümkündür.
3) Trafiğeçıkışizniverilirkenişmakinesinin zorunlumalisorumluluksigortasınınyapılmış olması ve Karayolları Genel Müdürlüğünden özel izin alınması zorunludur.” hükmü,İşMakineleriSürücüEğitimKurslarıileİlgiliYönergenin“Gsınıfısürücübelgesiverilmeyen işmakineleri”başlıklı 20ncimaddesinde“(1)Karayollarıyapısınazararverecek
durumdaolmalarısebebiileveyakarayolundakullanılmayan;
a) Hertürlüpaletliveya madenitekerlekliişmakinelerine,
b) Keçiayağı,tırnaklı,bandajlarıvebenzeriişmakinelerine,
(2)Karayolunaçıkmayanveyakarayolundakullanılmayanlimanvinçleri,diğervinçler,havalimanlarındakiaraçlargibiaraçlarıkullanacaklara“G”sınıfısürücübelgesiverilemez.”hükmü bulunmaktadır.
KonuileilgiliEmniyetGenelMüdürlüğününilgi(a)dakayıtlıyazısında“…
Bu kapsamda, operatörlük belgesini "G" sınıfı sürücü belgesine dönüştürenler ile "G"sınıfı sürücü belgesine dönüştürülmeyen operatörlük belgesi sahiplerinin sürücü belgeleriningeçiciolarakgerialınmışolmasıhalinde,busürücülerinkarayolundaişmakinesikullanmalarıhalindemeydanagelebilecektrafikkazalarında2918sayılıKanun'un85'incimaddesikapsamında sürücü ve idarenin müteselsilen sorumluolacağı, karayolu dışında meydanagelecek kazalar 2918 sayılı Kanun kapsamında yer almadığından genel mevzuat hükümlerinegöredeğerlendirilmesigerektiği düşünülmektedir.
…”denilmişolupMilliEğitimBakanlığıÖzelÖğretimKurumlarıGenelMüdürlüğününilgi(b)dekayıtlıyazısındada“…
1.Operatörlükbelgesisürücübelgesineislenmişkişinin/çalışanınsürücübelgesinegeçiciolarak el konulması durumunda, elinde bulunan iş makinesi sertifikasına uygun paletli/lastiktekerlekliişmakinesini,trafiğeçıkmadanmeskûnmahallerindışındakişantiyelerdekullanabileceği,
2.Operatörlük belgesi sürücü belgesine islenmemiş kişinin/çalışanın mevcut iş makinesisertifikasına uygun paletli/lastik tekerlekli iş makinesini, trafiğe çıkmadan meskûn mahallerindışındakişantiyelerdekullanabileceği,
…”belirtilmiştir.
Yukarıda belirtilen hükümlerin değerlendirilmesinde; operatörlük belgesini "G" sınıfısürücü belgesine dönüştürenler ile "G" sınıfı sürücü belgesine dönüştürülmeyen operatörlükbelgesi sahiplerinin sürücü belgelerinin geçici olarak geri alındığı ve bu hal üzerine sürücününkarayoluna çıktığında meydana gelebilecek trafik kazalarında 2918 sayılı Kanun'un 85 incimaddesi kapsamında sürücü ve idarenin müteselsilen sorumlu olacağı, diğer taraftan karayoludışında meydana gelecek kazalar 2918 sayılı Kanun kapsamındayer almadığındangenelmevzuathükümlerine göreişlem tesisedilebileceği değerlendirilmektedir.
Bilgileriniricaederim.