T.C.

ÇEVRE,ŞEHİRCİLİK VEİKLİMDEĞİŞİKLİĞİBAKANLIĞI

YerelYönetimlerGenelMüdürlüğü

Sayı    : E-14399437-622.02-2958169                                                                      15.02.2022

Konu:(GÖRÜŞ)MükerrerİdariParaCezalarıHk

 

 

DAĞITIMYERLERİNE

 

İlgi   :…Belediye Başkanlığının05.01.2022tarihli ve30328sayılıyazısı.

 

İlgiyazıile;BelediyenizsorumluluksahasıiçerisindekaçakyapılarlamücadelekapsamındaBelediyeEncümeninin23/07/2020tarihlikararlarıile574.480,32TLve10.177,32 TL imar para cezasının uygulandığı, 07/10/2021 tarihinde ayrı ayrı ödeme emridüzenlendiği,sözkonusuödemeemirlerinekarşıidariyargıdadavaaçıldığı,…İdariMahkemesinceyürütmenindurdurulmasıtalebininrededildiği,akabinde13/10/2021tarihindeimar para cezalarının ilgiliye tebliğ edildiği, imar para cezalarının iptali sebebiyle açılandavaların derdest olduğu, ayrıca imar kirliliğine neden olmak suçu iddiası ile Belediyeniztarafından ilgili şahıs aleyhine … 11. Asliye Ceza Mahkemesinde kamu davası açıldığı veşahıshakkında10ayhapiscezasıverildiği,sözkonusukararın24/09/2021tarihindekesinleştiği, ilgilinin avukatı tarafından imar kirliliği sebebiyle kesinleşen bir ceza olduğu,Belediye tarafından kesilen cezalar için mahkemeye başvurulduğu ve aynı suçtan iki kezcezalandırma yapılamayacağı gerekçesi ile kesilen cezaların iptalinin istendiğinden bahisleuygulanan idari para cezasının iptal edilip edilmeyeceği hususunda Bakanlığımızın görüşütalepedilmektedir.

3194sayılıİmarKanununun“Ruhsatsızveyaruhsatveeklerineaykırıolarakbaşlananyapılar:”başlıklı32 nci maddesinde;

“Bu Kanun hükümlerine göre; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat veeklerineveyaruhsatalınmadanyapılabilecekyapılardaprojelerineveilgilimevzuatınaaykırıyapıyapıldığıilgiliidarecetespiti,fennimesulce(.)tespitiveihbarıveyaherhangibirşekilde

budurumamuttaliolunmasıüzerine,belediyeveyavaliliklerceoandakiinşaatdurumutespitedilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur. (Ek cümleler:14/2/2020-7221/10 md.)Yapının imar mevzuatına aykırı olduğuna dair bilgi, tapu kayıtlarının beyanlar hanesinekaydedilmek üzere ilgiliidaresince tapudairesine engeç yedigüniçinde yazılıolarakbildirilir. Aykırılığın giderildiğine dair ilgili idaresince tapu dairesine bildirim yapılmadanbeyanlarhanesindekikayıt kaldırılamaz.

Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmişsayılır. (Değişik cümle:14/2/2020-7221/10 md.) Bu tebligatın bir nüshası muhtara bırakılır,birnüshası da Çevreve Şehircilikİl Müdürlüğünegönderilir.

Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun halegetirerekveyaruhsatalarak,belediyedenveyavaliliktenmühürünkaldırılmasınıister.

Ruhsataaykırılıkolanyapıda,buaykırılığıngiderilmişolduğuveyaruhsatalındığıveyapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçekaldırılırveinşaatın devamına izin verilir.Aksi takdirde, ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediyeencümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafıyapı sahibinden tahsil edilir. (Ek cümleler:14/2/2020-7221/10 md.) Yapı tatil tutanağınındüzenlendiğitarihtenitibarenbirayiçindeyapısahibitarafındanyapınınruhsatauygunhalegetirilmediğinin veya ruhsat alınmadığının ilgili idaresince tespit edilmesine rağmen iki ayiçinde hakkında yıkım kararı alınmayan yapılar ile hakkında yıkım kararı alınmış olmasınarağmen altı ay içinde ilgili idaresince yıkılmayan yapılar, yıkım maliyetleri döner sermayeişletmesi gelirlerinden karşılanmak üzere Bakanlıkça yıkılabilir veya yıktırılabilir. Yıkımmaliyetleri %100 fazlası ile ilgili idaresinden tahsil edilir. Bu şekilde tahsil edilememesihalinde ilgili idarenin 5779 sayılı Kanun gereğince aktarılan paylarından kesilerek tahsilolunur. Tahsil olunan tutarlar, Bakanlığın döner sermaye işletmesi hesabına gelir olarakkaydedilir.

 

(Ek fıkra:29/11/2018-7153/15 md.) İdare tarafından ruhsata bağlanamayacağı veyaaykırılıkların giderilemeyeceği tespit edilen yapıların ruhsatı üçüncü fıkrada düzenlenen biraylık süre beklenmeden iptal edilir ve mevzuata aykırı imalatlar hakkında beşinci fıkrahükümleriuygulanır.”hükmü,

MezkûrKanunun“İdarimüeyyideler:”başlıklı42ncimaddesinde;

“Bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespitedildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında,üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idari müeyyideleruygulanır.

…

Yukarıdakifıkralardabelirtilenfiilvehallerin,yapınıninşaedilmesisüreciiçindetekrarıhalinde, idaripara cezaları birkat artırılarakuygulanır.

Yukarıdaki fıkralar uyarınca tahsil olunan idari para cezaları, aynı fiil nedeniyle26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 184 üncü maddesine göre mahkûmolanlarafaizsiz olarak iadeedilir.

Yapının bu Kanuna, ilgili diğer mevzuata, plana, ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelereuygun hale getirilmesi için idarenin yazılı izni dahilinde yapılan iş ve işlemler mühür bozmasuçuteşkil etmez.

…” hükmü,

5237 sayılı Türk Ceza Kanununun “İmar kirliliğine neden olma” başlıklı 184 üncümaddesinde;

“(1) Yapı ruhsatiyesi alınmadan veya ruhsata aykırı olarak bina yapan veya yaptırankişi,bir yıldan beşyıla kadarhapiscezası ilecezalandırılır.

(2)     Yapıruhsatiyesiolmadanbaşlatılaninşaatlardolayısıylakurulan şantiyelereelektrik, su veya telefon bağlantısı yapılmasına müsaade eden kişi, yukarıdaki fıkra hükmünegörecezalandırılır.

(3)    Yapı kullanma izni alınmamış binalarda herhangi bir sınai faaliyetin icrasınamüsaadeedenkişiikiyıldanbeşyılakadar hapiscezasıilecezalandırılır.

(4)   Üçüncü fıkra hariç, bu madde hükümleri ancak belediye sınırları içinde veya özelimarrejimine tabi yerlerdeuygulanır.

(5)   Kişinin, ruhsatsız ya da ruhsata aykırı olarak yaptığı veya yaptırdığı binayı imarplanına ve ruhsatına uygun hale getirmesi halinde, bir ve ikinci fıkra hükümleri gereğincekamudavasıaçılmaz,açılmışolankamudavasıdüşer,mahkumolunancezabütünsonuçlarıylaortadan kalkar.

(6)    (Ek: 29/6/2005 – 5377/21 md.) İkinci ve üçüncü fıkra hükümleri, 12 Ekim 2004tarihindenönceyapılmışyapılarla ilgiliolarak uygulanmaz.”hükmü,Danıştay Ondördüncü Dairesinin 08.01.2014 tarihli ve 2013/2967 Esas, 2014/620Kararnumaralı Kararına göre;

 

“…3194sayılıİmarKanunu'nun,5940sayılıKanun'un2.maddesiyledeğişik42.

 

maddesinin3.fıkrasında;buKanunun18,28,32,33,34,35,36,37,40ve41'incimaddelerdebelirtilen mükellefiyetleri yerine getirmeyen veya bu maddelere aykırı davranan yapı veyaparsel sahibine, harita, plan, etüt ve proje müelliflerine, fenni mesullere, yapı müteahhidineve şantiye şefine, ilgisine göre ayrı ayrı olmak üzere ikibin Türk Lirası, bu fiillerin çevre vesağlıkşartlarınaaykırıolmasıhalindedörtbinTürkLirası,canvemalemniyetinitehditetmesihalinde altıbin Türk Lirası idari para cezası verileceği hükme bağlanmış, aynı maddenin 6.fıkrasında ise; yukarıdaki fıkralarda belirtilen fiil ve hallerin, yapının inşa edilmesi süreciiçindetekrarıhalinde,idariparacezalarınınbirkatartırılarakuygulanacağıkuralabağlanmıştır.

 

Doktrinde kabul edilen tanıma göre tekerrür; bir ceza yaptırımına uğradıktan sonrayenidensuçişlenmesidurumudur.Budurumdakikimselere"mükerrir"denilmektedir.Kanunlar,mükerrirlere,ilkişlediğisuçtandolayıverilencezadandahafazlacezaverilmesiniemrettiklerinden,budurumdaolanlarınişlediklerisuçuncezasıarttırılarakverilmektedir.Buarttırımınnedeni,okimselerinevvelcedesuçişlemişolmalarıdır.Dolayısıylatekerrürhükmününuygulanabilmesiiçinfailindahaöncecezalandırılmışolmasıgerekliveyeterlidir.

 

… üzerinde açılan ve umumun sağlık ve selametini ihlal eden, şehircilik, estetik veyatrafik bakımından mahzurlu görülen, can ve mal emniyetini tehdit eden tranşenin, gerekligeçici dolgusunun yapılmadığı, bu nedenle trafik güvenliği ve akışı ile yaya geçişlerininolumsuzetkilendiğivegerekliemniyettedbirlerininalınmadığınındavalıidareelemanlarıncatespitiüzerinedavacıya,anılanmahzurlarıngiderilmesiiçinbirergünsüreverilerek26.04.2010-27.04.2010-28.04.2010tarihlitutanaklarındüzenlendiği,sözkonusuaykırılıkların giderilmediğinin 29.04.2010 günü yapılan tespitle anlaşılması üzerine, 3194sayılı Kanun'un 40. maddesine aykırılıktan dolayı aynı Kanun'un 42. maddesinin 3. fıkrasıuyarınca söz konusu aykırılıkların can ve mal emniyetini tehdit ettiği nedeniyle altıbin TürkLirası para cezası uygulanmasına, 28.04.2010 ve 29.04.2010 tarihli tespit tutanakları ile sözkonusu fiilin tekrar edildiği tespit edildiğinden bahisle, aynı Kanun'un 42. maddesinin 6.fıkrası uyarınca para cezasının bir kat artırılarak onikibin Türk Lirası olarak belirlenencezayailişkindavakonusubelediye encümeni kararınıntesisedildiğianlaşılmaktadır.

 

Dava konusu uyuşmazlıkta; davalı idarece yapılan 26.04.2010 ve 27.04.2010 tarihlibir ve ikinci tespitler üzerine para cezası uygulanmaksızın, 28.04.2010 ve 29.04.2010 tarihliüçüncüvedördüncütespitlerüzerine,verilentemelparacezasınınikikatınınalınaraktekerrürhükmününuygulandığı görülmektedir.

 

Budurumda;tespittutanaklarıilebelirlenenaykırılıklarnedeniyleparacezasıverilmesinden sonra, aynı aykırı fiil ve hallerin yeniden tespiti halinde, bu miktar üzerindentekerrür hükmü uygulanmak suretiyle, ceza verilmesi gerekirken, davalı idarece yapılan ilktespitler üzerine para cezası verilmeksizin dolayısıyla tekerrürün şartı olan daha önce cezaverilmiş olma şartı yerine getirilmeksizin, yapılan üçüncü ve dördüncü tespitler üzerineverilencezanınikikatınınalınmasısuretiyletesisedilenişlemdehukukauyarlıkbulunmadığından,aksiyöndekiİdareMahkemesikararınındahukukiisabetgörülmemiştir.

 

…”

 

Denizli11.AsliyeCezaMahkemesinin24.09.2021tarihindekesinleşen16.09.2021tarihli2020/380 Esas, 2021/732 Karar sayılı Kararıile;

“…SanıkAhmetKılınç’ınsabitolanimarkirliliğinenedenolmasuçundanfiilineuyanTCK.nun184/1maddesigereğince…CEZALANDIRILMASINA…”karar verilmiştir.İlgilimevzuathükümleriveyargıkararlarıbirliktedeğerlendirildiğinde;

-   3194sayılıİmarKanunuhükümlerinegöre;ruhsatalınmadanyapıyabaşlandığıveyaruhsatveeklerineveyaruhsatalınmadanyapılabilecekyapılardaprojelerineveilgilimevzuatına aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veyaherhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andakiinşaat durumunun tespit edileceği, 32 inci maddedeki hükümlere göre yapılması gerekenişlemlere ek olarak 42 nci maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil vehallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlularhakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idarimüeyyidelerinuygulanacağı;

-   Mezkûr hükümler uyarınca tahsil olunan idari para cezalarının, aynı fiil nedeniyle5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 184 üncü maddesine göre mahkûm olanlara faizsiz olarakiadeedilmesi gerektiği,

-   Söz konusu fiil ve hallerin, yapının inşa edilmesi süreci içinde tekrarı halinde, idariparacezalarının bir kat artırılarak uygulanacağı,

-   32ncimaddedekihükümlersaklıkalmakkaydıylaaynıfiilvetespitiçinbirdenfazlaidaripara cezasıverilemeyeceği,

-   Mahkemelerceidariişleminyürütülmesinindurdurulmasınailişkinbirkararverilmedikçeidari işlemlerin uygulanmasınadevamedileceği,

-   Tespit tutanakları ile belirlenen aykırılıklar nedeniyle para cezası verilmesindensonra, aynı aykırı fiil ve hallerin yeniden tespiti halinde, bu miktar üzerinden tekerrür hükmüuygulanmaksuretiylecezaverilebileceğideğerlendirilmektedir.

Bilgileriniricaederim.