Mali Tablolardaki Taşınmaz Verilerinin Gerçeği Yansıtmaması
Tirebolu Belediyesi Mali Hizmetler Müdürlüğünden alınan verilerin incelenmesi neticesinde; Kurum adına tapuda kayıtlı olan 143 adet taşınmazın ilgili maddi duran varlıklar hesaplarında kayıtlı olmadığı görülmüştür.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 250- Arazi ve Arsalar Hesabının niteliğini açıklayan 164’üncü maddesinde bu hesabın kurumun her türlü arazi ve arsalarının izlenmesi için kullanılacağı, 251- Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabının niteliğini açıklayan 166’ncı maddesinde bu hesabın herhangi bir işin gerçekleşmesini sağlamak veya kolaylaştırmak için, yeraltında veya yerüstünde inşa edilmiş kuruma ait her türlü yol, köprü, baraj, tünel, bölme, sarnıç, iskele, hark ve benzeri yapıların izlenmesi için kullanılacağı, 252 - Binalar Hesabının niteliğini açıklayan 168’inci maddesinde bu hesabın her türlü binalar ile bunların ayrılmaz parçalarının izlenmesi için kullanılacağı ifade edilmektedir. Ancak yapılan incelemelerde kurumun tapuya kayıtlı olan taşınmazlarını ilgili maddi duran varlıklar
hesaplarında izlemediği görülmüştür.
Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmeliğin 5'inci maddesinin birinci fıkrasında “taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri, kamu idarelerine ait taşınmazların mevcutlarla birlikte içinde bulunulan yılda çeşitli yollarla edinilenlerin ve elden çıkarılanların miktar ve değer olarak takip edilmesi amacıyla kayıt altına alınmasıdır. Kayıtların belgeye dayanması esastır.” hükmü yer almaktadır.
Söz konusu kayıt alınma işleminin bazı esasları adı geçen Yönetmelikte değişiklik yapan 19.06.2014 tarih ve 29035 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 03.06.2014 tarih ve 2014 /6455 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yeniden belirlenmiştir. Bu belirlemelerin bir kısmına“Mevcut Taşınmazların Kaydına İlişkin İşlemler” başlıklı Geçici 1'inci maddede yer verilmiştir. Buna göre;
“ (1) Yönetmeliğin 5'inci maddesinin ikinci fıkrasına göre maliyet bedeli veya rayiç değerleri üzerinden muhasebe kayıtlarına alınması gereken taşınmazlar bu değerler üzerinden kayıtlara alınıncaya kadar emlak vergi değerleri üzerinden ve aşağıdaki şekilde kayıtlara alınır:
Taşınmazların fiili envanteri emlak vergi değerleri üzerinden kayıt ve kontrol işlemleriyle görevli birimlerince, mevcut kullanım şekilleri esas alınarak en geç 30/9/2014tarihine kadar tamamlanır ve bu Yönetmelik ekinde yer alan formlara ve icmal cetvellerine kaydedilir.
Fiili envanteri yapılan taşınmazlara ait bilgiler muhasebe kayıtları yapılmak üzere ilgili muhasebe birimlerine verilir. Muhasebe birimleri, kayıtlı taşınmazları ilgili hesaplardan 1/10/2014 tarihi itibarıyla çıkarır ve aynı tarihte fiili envanter bilgileri üzerinden muhasebe kayıtlarını yapar.”
Öte yandan aynı Yönetmeliğin “Cins Tashihlerinin Yapılması” başlıklı değişik 10'uncu maddesinin birinci fıkrasında ise aşağıdaki hükme yer verilmiştir.
“Kamu idarelerince; mülkiyetlerinde, yönetimlerinde veya kullanımlarında bulunan taşınmazların mevcut kullanım şekli ile tapu kaydının birbirine uygun olmaması durumunda, taşınmazlar mevcut kullanım şekli ile kayıtlara alınır.”
Bu durumda Tirebolu Belediyesinin mülkiyetinde, yönetiminde veya kullanımında bulunan taşınmazların mevcut kullanım şekilleri ve emlak vergisi değerleri üzerinden fiili envanterinin yapılmasının, en geç 30.09.2014 tarihi itibariyle ilgili form ve cetvellere geçirilmesinin ve bu bilgilerin muhasebe kayıtlarının yapılmak üzere muhasebe birimlerine verilerek en geç 01.10.2014 tarihine kadar kayıtlarının yapılmasının Yönetmelik hükümlerinin gereği olduğu anlaşılmaktadır.
Ancak bu kayıtların yapılmasına temel oluşturmak üzere öncelikle mevcut hesaplarda kayıtlı bulunan taşınmazların 01.10.2014 tarihi itibariyle 250 Arazi ve Arsalar Hesabı, 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı ve 252 Binalar Hesabında kayıtlı tutarların alacak kaydı ile çıkarılması, toplam tutarın da 500 Net Değer Hesabına borç yazılması gerekmektedir. Aynı şekilde söz konusu taşınmazlara ilişkin amortisman tutarları da 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabına borç, 500 Net Değer Hesabına alacak kaydedilerek hesaplardan çıkarılacaktır.
Bu bilgiler ışığında Tirebolu Belediyesinin 2015 yılı kesin mizan ve bilançosunun incelenmesi sonucunda; tapuda kayıtlı olan taşınmazların ilgili maddi duran varlıklar hesaplarında kayıtlı olmadığı ve yukarıda açıklanan işlemlerin 2014 ve 2015 yıllarında gerçekleştirilmediği görülmüştür. Mali Hizmetler Müdürlüğü emlak servisinden alınan verilere göre 2015 yılı itibarıyla tapuda kayıtlı olan 143 adet taşınmazın emlak vergisi değeri toplamı 5.670.395,87 TL’dir. Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik hükümlerinin 2015 yılında da yerine getirilmediği göz önüne alındığında, emlak vergisi değeri 5.670.395,87 TL olan tapuya kayıtlı toplam 143 adet taşınmazın mali tablolarda ilgili maddi duran varlıklar hesaplarında muhasebeleştirilmediği görülmüştür.
Bu nedenle Tirebolu Belediyesi 2015 yılı malitablolarının 250- Arazi ve Arsalar
Hesabı, 251- Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı, 252- Binalar Hesabı, 500- Net Değer Hesabı ile 257- Birikmiş Amortismanlar Hesaplarında kayıtlı tutarların mevzuata uygun olarak kaydedilmesi gereken tutarlar olmadığı anlaşılmaktadır.
Kamu idaresi cevabında; “Belediye taşınmazlarının muhasebe kayıtlarına girebilmesi
için yeniden sayımı fili durumu hakkında konunun muhataplarından imar ve şehircilik
müdürlüğüne gerekli istekler bildirilerek bu konunun mevzuata uygun bir hale getirilmesi için çalışılacak ve tapuda kayıtlı taşınmazların değerleri muhasebe kayıtlarındaki uygunluğu
sağlanarak mali tablolardaki taşınmaz verilerinin gerçeği yansıtması sağlanacaktır.”
Denilmektedir.
Sonuç olarak Kurum tarafından verilen cevapta 2016 yılında tapuda kurum adına kayıtlı taşınmazların ilgili maddi duran varlık hesaplarında muhasebeleştirileceği ifade edilmiştir. Ancak 2016 yılında yapılacak düzeltmelerin 2015 yılı mali tablolarına herhangi bir etkisi bulunmamaktadır. Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik hükümlerinin 2015 yılında da yerine getirilmediği göz önüne alındığında, emlak vergisi değeri 5.670.395,87 TL olan tapuya kayıtlı toplam 143 adet taşınmazın mali tablolarda ilgili maddi duran varlıklar hesaplarında kayıt altına alınmamasından dolayı; kurumun
bilançosundaki 250- Arazi ve Arsalar Hesabı, 251- Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı, 252- Binalar Hesabı, 500- Net Değer Hesabı ile 257- Birikmiş Amortismanlar Hesaplarında kayıtlı tutarların mevzuata uygun olarak kaydedilmesi gereken tutarlar olmadığı anlaşılmaktadır.
Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmeliğin geçici kinci maddesinin 2’nci fkrası uyarınca kamu idarelerine 31.12.2016 tarihine kadar tapuya kayıtlı taşınmazlan üç şekilde muhasebeleştirme imkânı sağlanmıştır. Buna göre; maliyet bedelleri belirlenebilen taşınmazlar maliyet bedelleri üzerinden, maliyetbedelleri belirlenemeyenler
rayiç değerleri üzerinden, maliyet ve rayiç bedeli belirlenemeyen taşınmazlar ise iz bedelleri üzerinden kayıtlara alınmalıdır. Kurum tarafndan 2016 yılında yapılacak işlemlerde söz konusu mevzuat hükmünün dikkate alınmasının uygun olacağı düşünülmektedir.