: Bütçe Gelir Kesin Hesap Cetvelini Oluşturan Gelir Kalemlerinden Bazılarının Tahakkuk Tahsilat Oranının Düşük Seviyede Kalması
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediye Başkanının Görev ve Yetkileri” başlıklı 38’inci maddesinin f) bendinde Belediye başkanı belediyenin gelir ve alacaklarını takip ve tahsil etmekle görevli ve yetkili kılınmıştır.
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre; amme alacaklarına ilişkin olarak amme borçlusuna bir “ihbarname” düzenlenmeli ve tebliğ edildikten sonra 1 ay içinde ödeme yapılması istenmelidir. Buna rağmen ödeme yapılmazsa borçluya, 7 gün içinde borçlarını ödemesi veya mal bildiriminde bulunması için bir "ödeme emri" düzenlenerek tebliğ edilmelidir. Düzenlenen ödeme emrinde kişiye, borcunu zamanında ödemez veya mal bildiriminde bulunmazsa borcunun cebren tahsil edileceği ve mal bildiriminde bulununcaya kadar üç ayı geçmemek üzere hapis ile cezalandırılacağı, mal bildirimini gerçeğe aykırı surette yaptığı takdirde ise 3 aydan 1 yıla kadar hapis ile cezalandırılacağı bildirilmelidir. Ödeme emri üzerine hala ödeme yapılmamış ise “Haciz Varakası” düzenlenmeli ve haciz işlemlerine başlanmalıdır. Bununla birlikte istenen bilgileri zamanında vermeyenler için hem adli para cezası hem de hapis cezası öngörülmüş, bu suçların takibi için ise idarenin o mahaldeki en büyük memuruna Cumhuriyet Savcılığına ihbar yükümlülüğü getirilmiştir.
Ayrıca Amme Alacakları dışında kalan ve Borçlar Kanunu’na göre tahsil edilmesi gereken Belediye alacakları hakkında yukarıda bahsi geçen kanuni süreçlerin yerine getirilebilmesi, Mali Hizmetler Müdürlüğünün borcunu ödemeyen kişiler hakkında borcun ödenmesi ve yasal işlemlerin başlatılabilmesi için “Ödeme Emirlerini” zamanında düzenleyip daha sonra bu borçluları Hukuk İşleri Müdürlüğüne havale etmesi gerekmektedir.
Yapılan incelemelerimizde Üsküdar Belediyesi tarafından yukarıda belirtilen hususlara uyulmadığı görülmüştür. Şöyle ki; İdare tarafından zamanında tahakkuk ettirilmiş ancak tahsil edilememiş olan İdare alacakları için "Ödeme Emri" düzenlenmekte ve bu işlemler Kanunda öngörülen sürelere aykırı bir şekilde gecikmeli olarak yapılmaktadır.
Örneğin 2005 Yılında tahakkuk etmiş ancak tahsil edilmeden sonraki yıllara aktarılmış çevre temizlik vergisi, ilan reklam vergisi ve eğlence vergilerinin ödeme emirlerinin çok uzun bir süre sonra 2009 Yılının yedinci ayında düzenlendiği görülmüştür. Dolayısıyla zamanında düzenlenip borçlulara gönderilmeyen ödeme emirleri nedeniyle belediyenin alacakları tahsil edilemediği gibi bu aşamadan sonra Hukuk İşleri Müdürlüğü tarafından yerine getirilmesi gereken takibat işlemlerinin de yapılamadığı tespit edilmiştir.
Hukuk İşleri Müdürlüğüne havale edilen işlemlerin ise makul süreler içinde icra müdürlüğüne yazıldığı ve icra müdürlüğünün de mevzuattaki süreçleri takip ettiği görülmüştür. Ancak bu şekilde izlenmesi gereken süreçlerin yerine getirilmesi için Mali Hizmetler Müdürlüğünün borcunu ödemeyen kişiler hakkında borcun ödenmesi ve yasal işlemlerin başlatılabilmesi için ödeme emirlerini zamanında düzenleyip daha sonra bu borçluları Hukuk İşleri Müdürlüğüne havale etmesi gerekmektedir.
Hukuk İşleri Müdürlüğü tarafından yapılan işlemler neticesinde hala borçlu borcunu ödemiyor veya borçluya ulaşılamıyorsa artık idarenin yapması gereken, Kanunun öngördüğü şekilde alacaklı amme idaresinin o mahaldeki en büyük memuru tarafından Cumhuriyet Savcılığına ihbar yükümlülüğünün yerine getirilmesini sağlamasıdır.
Görüleceği üzere İdare tarafından yapılan işlemler arasındaki zaman dilimi çok açıldığı, Kanunda belirtilen sürelere ve prosedürlere riayet edilmediği için Belediye alacakları yıllar içinde zamanında tahsil edilemeden sonraki yıllara aktarılarak gelir kaybına neden olunmuştur. Üstelik İdare tarafından 6183 sayılı Kanunun 115’inci maddesine göre Cumhuriyet Savcılığına bildirim yükümlülüğü hiç çalıştırılmadığı için İdare tarafından belli bir aşamaya kadar getirilen Belediye alacaklarının takibi tamamlanamamıştır. Dolayısıyla Belediye gelirlerinin tahakkuk ve tahsilat oranları düşük seviyelerde kalmaktadır.
Üsküdar Belediyesine ait 2015 yılı Bütçe Gelir Kesin Hesap Cetvelinde önemli olarak görülen ancak tahakkuk tahsilat oranı düşük kalarak gelecek yıla devreden bazı gelir kalemleri aşağıda gösterilmektedir: