Belediye Sınırları İçindeki Bazı İşletmelerin, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı Olmadan Faaliyette Bulunmaları ve Buna Bağlı Gelir Kaybı Oluşması
Kurum kayıtlarının incelenmesi neticesinde, belediye sınırlarında İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı olmaksızın faaliyet yürüten işletmelerin varlığı tespit edilmiştir.
10.08.2005 tarih ve 25902 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik'e göre Belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde bu Yönetmelik kapsamındaki işyerlerinin açılıp faaliyet göstermesi için ilgili belediyeden işyeri açma ve çalışma ruhsatının olması gerekmektedir.
2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'nun “İşyeri Açma İzni Harcı” başlıklı 81’inci maddesinde; “ Belediye sınırları veya mücavir alanlar içinde bir işyerinin açılması "İşyeri Açma İzni Harcına" tabidir.” denilmektedir.
Kurumun yetki ve görev sınırları içinde 31.12.2015 tarihi itibariyle 1383 adet İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı verildiği. Ancak Adıyaman Vergi Dairesi Müdürlüğü ile 23.02.2016 tarihinde yapılan yazışma sonucu alınan belediye sınırlarında aktif durumda olan işyerlerinin listesine ait verilere göre 11.619 işyeri olduğu görülmüştür.
Bu verilerden hareketle, Belediye sınırlarında aktif olarak faaliyet gösteren ve işyeri açma ve çalışma ruhsatı almak zorunda olan işyerlerinden 10.236 işyerinin ruhsatsız faaliyet gösterdiği anlaşılmaktadır.
Bu durum, işyeri açma ve çalışma ruhsat harcı gelirleriyle birlikte çevre ve temizlik vergisi, ilan ve reklam vergisi, eğlence vergisi gibi vergilerin takip ve tahsilinde eksiklikler olduğunu, kurumun kontrol ve denetim konusunda yeterli olmadığını ortaya koymakta ve mahrum kalınan harç gelirleri nedeniyle mali tabloları da olumsuz yönde etkilemektedir.
Kamu idaresi cevabında; “Denetim Raporunda konu edilmesine müteakip, Başkanlık Makamınca verilen talimat sonrasında;
Mali Hizmetler Müdürlüğü İlan Reklam Servisi,
Ruhsat ve Denetim Müdürlüğü,
Zabıta Müdürlüğü ile koordineli çalışarak yapılan kayıt tetkik çalışmaları sonrasında sahada Zabıta Müdürlüğümüzün yoğunlaştıracağı denetim çalışmaları başlatılmıştır.
Yapılan kontroller sonrasında İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı olmadan faaliyet gösteren işletmelere ait tutanaklar tutulup, gelir kaybının önüne geçilmeye çalışılmaktadır.” Denilmektedir.
Sonuç olarak kurum tarafından bulguda belirtilen hususlara iştirak edilmekte olup, bildirilen uygulamanın müteakip dönemlerde denetim ekiplerince takip edilmesi uygun olacaktır.
BULGU 5: Eğlence Vergisi Mükellefi Olan İşletmelerden Eğlence Vergisi Alınmaması
2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu ile belediye ve mücavir alan sınırları içindeki eğlence faaliyetleri eğlence vergisinin konusuna alınmıştır. Kanunun 17'nci ve 21'inci maddelerinde belirtilen ve belediye sınırları ile mücavir alanlar içinde yer alan eğlence işletmelerinin faaliyetlerinin eğlence vergisine tabi olduğu hüküm altına alınmıştır. Kanunun 21'nci maddesinde ise eğlence vergisinin konusuna giren faaliyetler sayılmış, maddenin I/5 nolu ayrımında, sirkler, lunaparklar, çalgılı bahçeler ve benzerlerinden %20 oranında eğlence vergisi alınacağı belirtilmiştir. Ayrıca Kanunun 20/3'üncü maddesinde, biletle girilmesi zorunlu olmayan bar, pavyon, gazino, gece kulübü, taverna, diskotek, kabare, dansing, bilardo ve masa futbolu salonları gibi eğlence yerlerinde işin mahiyetine göre çalışılan her gün için, Belediye Meclislerince takdir edilecek miktarda eğlence vergisi ödeneceği hükme bağlanmıştır.
Danıştay 9'uncu Dairesinin 07/11/2007 tarih ve E: 2005/5313, K:2007/3726 sayılı kararında özetle, “play-station salonları biletle girilmesi zorunlu eğlence yerlerinden olmadığından, söz konusu salonlardan belediye meclisince belirlenen tarifeye istinaden eğlence vergisi alınmasında hukuka aykırılık bulunmadığı...” denilmektedir.
Görüldüğü üzere Danıştay atari, oyun makinesi ve bilgisayar oyunlarının oynatıldığı play-station oyun salonlarının faaliyetlerinin eğlence vergisinin konusuna girdiği görüşündedir.
Buna göre, play-station oyun salonu işletenlerin eğlence vergisi ödemesi gerekmektedir. Vergi, kanunun 21'inci maddesinin III numaralı bendidnde belirtildiği üzere belediye meclisi tarafından günlük olarak 5-100 TL arası belirlenecek ve her aya ilişkin vergi bir sonraki ayın 20'sine kadar ilgili belediyeye beyan edilip ödenecektir. Ancak, yapılan incelemede, Adıyaman Belediyesi 2015 Yılı tarife cetvelinde, umuma açık istirahat ve eğlence yerleri için alınacak ücret belirlenmediği, tahakkuk ve tahsilat yapılmadığı görülmüştür.
Adıyaman Belediyesi 2015 Yılı denetim çalışmaları kapsamında Ruhsat Müdürlüğünden ruhsat verilen işyerleri listeleri incelenmiş olup, faaliyet konusu sinema salonları, oyun yeri olan oyun salonları ve canlı müzik belgesi olan işyerleri tespit edilmiştir. Yapılan inceleme sonucunda 2 adet sinema salonu, 17 adet bozuk para veya jetonla çalışan oyun makinelerinin işletilmesi, 13 adet play-station oyun salonu, 5 adet canlı müzik belgesine sahip olan işyeri olmasına rağmen bu mükellefler için eğlence vergisi tahakkuk ve tahsil işlemlerinin yapılmadığı görülmüştür.
Kamu idaresi cevabında; "Faaliyetleri 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu ile belirlenmiş olan Eğlence Vergisi tabi olan ve Belediyemiz sınırları içinde faaliyet gösteren Sinema Salonu, Bozuk Para ve Jetonla Çalışan Oyun Makineleri Salonları, Play - Station ve Canlı Müzik Belgesine sahip işyerlerine tebligatlar yapılıp, tahsilatlarına başlanıldı." Denilmektedir.
Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında, eğlence vergisine tabi olan işyerlerine tebligatların yapılıp tahsilatlara başlanıldığı ifade edilmiştir. Konu müteakip yılı denetimlerinde takip edilecektir.