Belediye Mülkiyetinde Bulunan Taşınmazın Tahsis işlemi Yapılmadan ya da Herhangi Bir Bedel Tahsil edilmeden Gençlik ve Spor Bakanlığı Kullanımına Bırakılması

Kırklareli Belediyesi 2015 yılı hesabının incelenmesi neticesinde, Kırklareli merkez Karakaş Mahallesi 255 ve 40 ada sınırları içerisinde bulunan ve mülkiyeti belediyeye ait olan toplam 735,55 m2 alan üzerinde Gençlik Spor Bakanlığı tarafından spor kompleksi yapıldığı ancak belediyenin sözkonusu taşınmazın kullanımına ilişkin ilgili Bakanlığa herhangi bir tahsis işlemi yapmadığı veya karşılığında Bakanlıktan bir bedel tahsil etmediği anlaşılmıştır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Hesap verme sorumluluğu” başlıklı 8 inci maddesinde “Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır.” Denilmektedir.

Yine aynı Kanunun “Üst yöneticiler” başlıklı 11 inci maddesinde, “Üst yöneticiler, idarelerinin stratejik planlarının ve bütçelerinin kalkınma planına, yıllık programlara, kurumun stratejik plan ve performans hedefleri ile hizmet gereklerine uygun olarak hazırlanması ve uygulanmasından, sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden, malî yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi, izlenmesi ve bu Kanunda belirtilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden Bakana; mahallî idarelerde ise meclislerine karşı sorumludurlar. ” hükümleri yer almaktadır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu gelirlerin toplanması hususunda da ilgili kurum yetkililerinin sorumluluğuna vurgu yapmıştır. Kanunun 3 ncü maddesinde “taşınmazlardan elde edilen her türlü gelirlerdin kamu geliri olacağı, 38 nci maddesinde kamu gelirlerinin tarh, tahakkuk, tahsiliyle yetkili ve görevli olanların, ilgili kanunlarda öngörülen tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerini zamanında ve eksiksiz olarak yapılmamasından sorumlu olacağı, 61 nci maddesinde gelirlerin ve alacakların tahsilinin muhasebe hizmeti olduğu ve muhasebe yetkilisinin, bu hizmetlerin yapılmasından sorumlu olduğu belirtilmiştir.

Dolayısıyla, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 3 ncü maddesinde “kamuya ait taşınmazların kamu kaynağı olduğu vurgusu da göz önüne alındığında, kurum taşınmazlarının etkili ekonomik ve verimli kullanılmaması, bu kaynaklara bağlı olarak doğacak gelirlerin takip ve tahsilinin yapılmaması hususunda kurum üst yöneticisi ve diğer görevli ve yetkili olan kişilerin sorumlu olacağı açıktır.

Yukarıda yer alan hükümlerin yanısıra, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 47 nci maddesinde de ifade edildiği üzere, Kamu idareleri, kanunlarında belirtilen kamu hizmetlerini yerine getirebilmek için mülkiyetlerindeki taşınmazlarla Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerleri, birbirlerine ve köy tüzel kişiliklerine bedelsiz olarak tahsis edebilmektedirler. Tahsise ilişkin diğer bir mevzuat hükmü, 5393 sayılı Belediye Kanununun “Diğer Kuruluşlarla İlişkiler” başlıklı 75’inci maddesinde; “Belediyeler kendilerine ait taşınmazları, aslî görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devredebileceği veya süresi yirmi beş yılı geçmemek üzere tahsis edebilirler.”şeklinde ifade edilmiştir. Dolayısıyla Belediyelerin, asli görev ve hizmetlerin yürütülmesi çerçevesinde ilgili kamu kurumlarına taşınmaz tahsisi yapması önünde herhangi bir engel bulunmamaktadır.

Ancak yapılan incelemeler sonucunda, Kırklareli Belediyesinin, kendi mülkiyetinde ki, merkez Karakaş Mahallesi 255 ve 40 ada sınırları içerisinde bulunan toplam 735,55 m2 taşınmazını herhangi bir tahsis işlemi olmaksızın yada bu taşınmaz karşılığında herhangi bir bedel tahsil etmeksizin, Gençlik Spor Bakanlığının kullanımına bıraktığı anlaşılmıştır. Her ne kadar, 01.09.2014 Tarihli ve 666 sayılı Kırklareli Belediyesi Encümeni Kararında, bahsi geçen taşınmaz için kıymet takdir komisyonu marifetiyle bir bedel belirlenmiş, söz konusu bedelin tahsili ya da aynı tutarda başka bir taşınmaz ile takas yapılması husunda karar verilmişse de, bedel tahsili yada takas hususunda belediye lehine bir sonuca ulaşılamamıştır.

2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun “Bir idareye ait taşınmaz malın diğer idareye devri” başlıklı 30 ncumaddesinde,”Kamu tüzelkişilerinin ve kurumlarının sahip oldukları taşınmaz mal, kaynak veya irtifak hakları diğer bir kamu tüzelkişisi veya kurumu tarafından kamulaştırılamaz.

Taşınmaz mala; kaynak veya irtifak hakkına ihtiyacı olan idare, 8 inci madde uyarınca bedeli tespit eder. Bu bedel esas alınarak ödeyeceği bedeli de belirterek mal sahibi idareye yazılı olarak başvurur. Mal sahibi idare devire muvafakat etmez veya altmış gün içinde cevap vermez ise anlaşmazlık, alıcı idarenin başvurusu üzerine Danıştay ilgili idari dairesince incelenerek iki ay içinde kesin karara bağlanır.Taraflar bedelde anlaşamadıkları takdirde; alıcı idare, devirde anlaşma tarihinden veya Danıştay kararının tebliği tarihinden itibaran otuz gün içinde, 10 uncu maddede yazılı usule göre mahkemeye başvurarak, kamulaştırma bedelinin tespitini ister. Bu durumda yapılacak yargılamada mahkemece, 29/6/1938 tarihli ve 3533 sayılı Kanun hükümleri uygulanmaz. Mahkemece, 10 uncu maddede öngörülen usule göre kamulaştırma bedeli olarak tespit edilen miktarın, peşin ve nakit olarak mal sahibi idareye verilmek üzere belirleyeceği bir bankaya yatırılması ve yatırıldığına dair makbuzun ibraz edilmesi için alıcı idareye onbeş gün süre verilir. Gereken hallerde bu süre bir defaya mahsus olmak üzere uzatılabilir. Alıcı idare tarafından kamulaştırma bedelinin mal sahibi idare adına bankaya yatırıldığına dair makbuzun ibrazı halinde mahkemece, taşınmaz malın alıcı idare adına tesciline ve kamulaştırma bedelinin mal sahibi idareye ödenmesine karar verilir ve bu karar, tapu dairesine ve paranın yatırıldığı bankaya bildirilir. Tescil hükmü kesin olup tarafların bedele ilişkin temyiz hakları saklıdır.Bu suretle devir alınan taşınmaz mal, kaynak veya irtifak hakkı, sahibinden kamulaştırma yolu ile alınmış sayılır ve devir amacı veya devreden idarenin izni dışında başkaca bir kamusal amaçla kullanılamaz. Aksi takdirde devreden idare, 23 üncü madde uyarınca taşınmaz malı geri alabilir. Bu husus tapu kütüğünün beyanlar hanesine şerh verilir ” denilerek idarenin taşınmazını başka bir kamu kuruluşuna tahsis etmesi işlemi dışında, bir bedel karşılığında nasıl devredeceği detaylı olarak hüküm altına alınmıştır. Buna göre, öncelikli olarak taşınmaz mala ihtiyacı olan kurumun bir bedel belirleyeceği, bu bedeli ödemek üzere taşınmaz sahibi kamu idaresine başvuracağı ifade edilmiştir. Ancak kamu idarelerinin anlaşamaması üzerine ilgili bedelin mahkemece kararlaştırılacağı ve daha sonrasında bu bedel karşılığında taşınmazın ihtiyacı olan kamu kurumu lehine tescil ve kamulaştırma bedelinin mal sahibi idareye ödenmesi yoluna gidileceği açıklanmıştır.

Yukarıda yer alan tüm mevzuat hükümleri ve açıklamalar ışığında, Kırklareli Belediyesinde görevli ve yetkili kişilerin kanundan kaynaklı sorumluluklarını da göz önüne alarak, bulgumuza konu taşınmazın Gençlik Spor Bakanlığı tarafından kullanımına bağlı doğan alacağını tahsil etmesi ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunun 30 ncu maddesi kapsamında işlem tesisi etmesi gerektiği halde herhangi bir işlem yapmadığı anlaşılmıştır.

Kamu idaresi cevabında; özetle; "Söz konusu yerlerle ilgili olarak Belediye Encümeninin EK-1 de yer alan 01/09/2014 tarihli ve 666 sayılı kararı ile kıymet takdiri yapılmış ancak belirlenen tutarın güncellenmesi gerektiğinden dolayı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünce tekrar kıymet takdiri belirlenmesi için çalışmaların devam ettiği, Ayrıca; İlimiz Merkez Karakaş Mahallesi 40-255 adalar arasında İmar Planında spor alanında kalan Belediyemize ait toplamda 2.228,90 m2 lik stadyumun içinde kalan kısımlar Gençlik Spor Bakanlığı tarafından işgal edilen yer için alınacak olan ecremisilin kıymet takdirinin yapılabilmesi için EK-2 de yer alan 03/05/2016 tarihli ve 1202 sayılı Başkanlık oluru ile Kıymet Takdir Komisyonu oluşturulmuş olup, çalışmalar halen devam etmektedir." demektedir.

Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında her ne kadar söz konusu taşınmazla ilgili olarak kıymet takdir komisyonu kurulduğu ve çalışmaların devam ettiği belirtilmiş olsa da, bulgumuza konu taşınmazın Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından kullanımına bağlı doğan alacağın tahsil edilmediği ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 30 uncu maddesi kapsamında işlem tesisi edilmesi gerektiği halde herhangi bir işlem yapılmadığı anlaşılmıştır.