Aralarında Doğal Bir Bağlantı Bulunmadığı Halde Yapım İşi İle Hizmet İşinin Birlikte İhale Edilerek Rekabetin Engellenmesi

“Yıldırım Belediyesi Hizmet ve Tanıtım Ofisi Binası Yapılması ve Kentsel Dönüşüme Esas Kentsel Dönüşüm Strateji Belgesi Hazırlanması Yapım İşi”nin ayrı ayrı ihale edilmesi gereken yapım ve hizmet işinden oluştuğu ve aralarında doğal bir bağlantı bulunmadığı halde aynı ihale ile ihale edildiği tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun “Temel İlkeler ” başlıklı 5 inci maddesinde; “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.

Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işleri bir arada ihale edilemezi’ Hükmü yer almaktadır.

Bu hüküm uyarınca, idarelerin yaptıkları ihalelerde rekabeti sağlamakla yükümlü oldukları açıktır. Anılan Kanunun 10 uncu maddesi uyarınca ihalelere ihale konusu işi yapabilecek mesleki ve teknik beceriye sahip firmaların yeterli kabul edilmesi gerektiği de hüküm altına alınmıştır.

Yukarıdaki hükümler uyarınca, idarelerce ihalelerde mesleki ve teknik yönden yeterli olan firmalar arasında rekabetin oluşturulması gerektiği anlaşılmaktadır.

İncelenen “Yıldırım Belediyesi Hizmet ve Tanıtım Ofisi Binası Yapılması ve Kentsel Dönüşüme Esas Kentsel Dönüşüm Strateji Belgesi Hazırlanması Yapım İşi” nin 4.200.000 TL’si “Kentsel Dönüşü Strateji Belgesinin Hazırlanması” 7.019.633,70 TL’si de “Hizmet ve Tanıtım Ofis Binası Yapılması” işi olmak üzere yaklaşık maliyetinin 11.219.633,70 TL olarak belirlendiği, kentsel dönüşüm strateji belgesine yönelik herhangi bir yönetmelik vb. kanun hükmü bulunmaması gerekçe gösterilerek 4734 sayılı Kanunun ilgili 21/e maddesine göre (pazarlık usulü ) ihaleye çıkılmasının uygun görüldüğü, idari şartnamenin 7.6 maddesinde B III grubu bina işlerinin benzer iş olarak kabul edileceğinin belirlendiği, 7.5.1 maddesi ile istekli tarafından 5.700.000,00 TL’den az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyim belgesi istendiği, 14.10.2015 tarihinde yapılan ihaleye tek firmanın teklif verdiği ve bu firma ile 9.200.000,00 TL ihale bedeli üzerinden sözleşme imzalandığı görülmüştür.

Bu uygulama ile, strateji belgesi hazırlanması hizmet işinin ayrı ihale edilmesi durumunda bu iş ile iştigal eden ancak yapım işinin kapsamında en az 5.700.000,00 TL tutarında tek işe ait iş deneyim belgesi bulunmayan isteklilerin ihaleye girme imkanları ortadan kaldırıldığı gibi yapım işi konusunda ihtisas sahibi olup strateji belgesi hazırlanması hizmet işi ile ilgisi bulunmayan firmaların da ihaleye iştirakleri sınırlandırılmıştır.

Diğer taraftan, yaklaşık maliyeti 7.019.633,70 TL olarak tespit edilen ve açık ihale ile ihale edilmesi gereken ofis binası yapım işi bu uygulama ile 4734 sayılı Kanunun ilgili 21/e maddesine göre (pazarlık usulü ) ile ihale edilmesine sebebiyet verilmiştir.

Bu itibarla, söz konusu ihalede yer alan işlerin ayrı ayrı uzmanlık, ekipman ve teçhizat gerektiren işler olduğu, ihale konusu işin kısmı teklife açık olarak yapılmadığı ve bu işlerin ayrı ayrı veya kısmi teklife açık olarak ihale edilmesi durumunda ihaleye daha çok katılımın olacağı ve rekabetin daha fazla gerçekleşeceği göz önünde bulundurulduğunda; gerçekleştirilen ihalenin Kamu İhale Kanunu’nun 5 inci maddesinde sayılan ve idarelerin, yapılacak ihalelerde saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu şeklinde tarif edilen “temel ilkeler” le bağdaşmadığı düşünülmektedir.

Kamu idaresi cevabında; Belediye göndermiş olduğu cevapta aynen;"İlgi Denetim Raporunun 5. Denetim Bulguları’nın Bulgu 1 de; 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 21 e maddesine göre ihale edilen “YILDIRIM BELEDİYESİ HİZMET VE TANITIM OFİSİ BİNASI YAPILMASI VE KENTSEL DÖNÜŞÜME ESAS KENTSEL DÖNÜŞÜM STRATEJİ BELGESİ HAZIRLANMASI YAPIM İŞİ” işinin ayrı ayrı ihale edilmesi gereken yapım ve hizmet işinden oluştuğu ve aralarında doğal bir bağlantı bulunmadığı halde aynı ihale ile ihale edildiği belirtilmektedir.

Ancak bahse konu işi; KENTSEL DÖNÜŞÜME ESAS HİZMET VE TANITIM OFİSİ BİNASI YAPILMASI YAPIM İŞİ ve KENTSEL DÖNÜŞÜM STRATEJİ BELGESİ HAZIRLANMASI işi olmak üzere iki kısmın birleştirilmesi ile ihale edilmiştir. KENTSEL DÖNÜŞÜM STRATEJİ BELGESİ HAZIRLANABİLMESİ için paydaşlarla iletişim kurmak ve danışmak en önemli süreçlerden biridir. Dolayısıyla söz konusu binada paydaşlarla (sivil toplum kuruluşları, akademisyenler, iş adamları, mahalle yerel yöneticileri, bürokratlar, siyasi erkan vb.) danışma stratejisi ve süreçleri yürütülecektir. Ayrıca master planın yürütme aşamasındaki süreç ve sonuçlar ile uygulama aşamasındaki faktörlerin, belli aralıklarla paydaş ve vatandaşlara aktarılması ile ilgili yaklaşımlarda bu binada yapılacaktır.

Bu yaklaşma örnekler Ekap üzerinden incelendiğinde; Kentsel Dönüşüm projelerine ait ihalelerde, uzlaşma görüşmeleri için bir binanın yaptırılması işi de ihale bünyesinde bulundurulduğu anlaşılmaktadır,

Bahse konu sözleşmenin yapım işi olarak belirlenen kısmında %28 tenzilat yapıldığı, kentsel dönüşüm strateji belgesinin ise muadil sözleşmeleri incelendiğinde, rekabet şartlarının dışında bir teklifin oluşmadığı değerlendirilmektedir.

Sonuç olarak bahse konu ihale konusu özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve mali özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenememesi ile aralarında doğal bir bağ olmasından dolayı 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile diğer İhale Mevzuatına bağlı kalınarak ihale edilmiş ve sonuçlandırılmıştır." demiştir.

Sonuç olarak Belediye göndermiş olduğu cevapta; bahse konu ihale konusu özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve mali özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenememesi ile aralarında doğal bir bağ olmasından dolayı 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile diğer ihale mevzuatına bağlı kalınarak ihale edildiğini ve sonuçlandırıldığını bildirmiştir.

Sonuç olarak, söz konusu ihalede yer alan işlerin ayrı ayrı uzmanlık, ekipman ve teçhizat gerektiren işler olduğu, ihale konusu işin kısmı teklife açık olarak yapılmadığı ve bu işlerin ayrı ayrı veya kısmi teklife açık olarak ihale edilmesi durumunda ihaleye daha çok katılımın olacağı ve rekabetin daha fazla gerçekleşeceği göz önünde bulundurulduğunda; gerçekleştirilen ihalenin Kamu İhale Kanunu’nun 5 inci maddesinde sayılan ve idarelerin, yapılacak ihalelerde saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu şeklinde tarif edilen “temel ilkeler” le bağdaşmadığı düşünülmektedir.